Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika, Zakład Biologii i Obrazowania Komórki UJ, Instytut Farmakologii PAN w Krakowie - organizatorzy Tygodnia Mózgu.

Zaraźliwe emocje

Każdy z nas wie, że możemy zarazić się grypą czy katarem, ale czy wiecie, że emocje działają na tej samej zasadzie?. Empatia to modne teraz wśród ludzi odczucie zdolności rozumienia uczuć i myśli innych. Jak się okazuje, nie tylko człowiek ma taką możliwość a również zwierzęta w tym gryzonie często wykorzystywane do badań. Wiele gatunków zwierząt żyję w grupach społecznych, co pociąga za sobą konieczność odczytywania i interpretowania emocji innych osobników w celu zmniejszenia konfliktów wśród nich. Przejawem empatii jest zjawisko zarażenia emocjonalnego, które powoduje zmiany w zachowaniu i aktywacji mózgu obserwatora. Podczas interakcji szczurów zauważono, że kontakt z pobudzonym emocjonalnie szczurem był przyczyną silnego wzbudzenia ruchowego obserwatora. Osobnik ten zaczął obwąchiwać partnera i czyścić jego sierść w celu zdobycia informacji. Sugeruje to, że pobudzenie emocjonalne odbierane od partnera pomaga zwierzętom przystosować się do otoczenia oraz zwiększa szansę przeżycia. Aktywacja neuronów jądra środkowego ciała migdałowatego była wyższa u szczura-obserwatora niż u demonstranta. Stwierdzono, że jądro środkowe jest wyjściem z ciała migdałowatego, przez które informacje o zagrożeniu są przekazywane do innych struktur mózgu odpowiedzialnych za regulacje wszelkich autonomicznych, wydzielniczych i behawioralnych składnych reakcji strachu. Pobudzenie jądra środkowego, czyli podczas bezpośredniego zagrożenia jądro nie jest pobudzane. Komórkami nerwowymi odpowiedzialnymi za współodczuwanie bólu i emocji są neurony lustrzane obecne w korze mózgowej. Ciało migdałowate jest częścią mózgu, która powoduje reakcje "walcz kub uciekaj", która powstaje w ułamkach sekund i chroni życie lub zwiększa prawdopodobieństwo przetrwania. Naukowcy rozszerzyli to pojęcie o omdlewanie i zamieranie w wypadku zagrożenia, co zauważyć można u szczurów wpuszczonych do miejsca, z którego nie mogą uciec i gdzie wcześniej było rażone impulsem. Wystarczy samo skojarzenie wyglądu miejsca z tym bodźcem by wywołać strach. Zarażenie emocjonalne zatem stanowi podłoże bardziej złożonych zachowań empatycznych obserwowanych u ludzi. Zaburzenia empatii niszczą kontakty międzyludzkie i prowadzą do upośledzenia społecznego. Towarzyszy to chorobom psychicznym takim jak schizofrenia. Zatem aby żyć w dobrych stosunkach z osobnikami tego samego gatunku powinniśmy rozumieć i interpretować ich emocje oraz zachowania.

Więcej w czasopiśmie przyrodniczym - Wszechświat

Anoreksja, a płeć

W ostatnich latach wzrosła ilość ludzi popadających w anoreksję. Nazwa ,,jadłowstręt psychiczny'' idealnie opisuje podstawę tej choroby. Anorexia nervosa to dolegliwość spotykana najczęściej w wieku dojrzewania. Okres dojrzewania to czas, w którym gospodarka hormonalna jest bardzo aktywna, pojawiają się różne przypadłości, a dzieci zaczynają przyglądać się swojemu ciału. Gdy tylko natrafiają na jakiś detal, który odstępuje od normy od razu podejmują działania, by poprawić swój wygląd.Obecny świat jest skonstruowany na zasadzie perfekcji. Teraz, gdy nie jest się modnie ubranym, nie ma się bogatych rodziców, jest się puszystym jest się tak na prawdę nikim godnym uwagi. Cała ta presja społeczeństwa na wyidealizowaną posturę prowadzi do tego, że coraz więcej młodych ludzi wpada w nałogi, choroby psychiczne. Zazwyczaj zaczyna się niewinnie. Nastolatek ogląda w internecie bardzo szczupłe osoby, ich styl bycia, ubioru i próbują ich naśladować. Stają przed lustrem i śledzą swoje ciało. Pojawia się postanowienie: ,,Tak! Od jutra przechodzę na zdrowe żywienie i godzinę ćwiczeń''. Tydzień, dwa tygodnie, coraz ciężej utrzymać się w postanowieniu zdrowego trybu życia. Waga zatrzymała się w miejscu po utracie pierwszych trzech kilogramów. Przychodzi dzień, w którym zajada się wszystko, co się straciło. Taka spirala się nakręca, dopóki na jedzenie zaczyna się patrzeć jak na coś, co jest przymusem. Wtedy już jest źle. Bilanse kaloryczne wahają się od 200 do 500 kcal dziennie. Kawa, herbata, pół obiadu, znów herbata, jabłko, woda. Pomimo utraty wagi nadal widzi się tą samą, otyłą osobę. Anoreksję cechuje szybko postępujące wyniszczenie organizmu, które pozostawia często już nieodwracalne zmiany. Nieleczona prowadzi do śmierci w około 10% przypadków.

W 75% przypadków rozpoczyna się przed 25 rokiem życia.

Na anoreksję zazwyczaj częściej zapadają dziewczęta niż chłopcy. Młodzi mężczyźni z różnych powodów zaczynają mieć kompleksy na tle wagi. Biorąc pod uwagę fakt, że chłopcy są bardziej impulsywni i agresywni stają się wobec rodziny negatywnie nastawieni, często izolują się od bliskich, którzy nie chcą pozwolić na utratę wagi. Społeczna izolacja pogłębia się z roku na rok, wraz z apatią i podupadającą mentalnością psychiczną. Skutki są opłakane. Serce odmawia posłuszeństwa, maleją jądra, wypadają włosy, niszczą się paznokcie, skóra jest sucha jak wiór. Człowiek potrzebuje dużo więcej snu, nawet do 16 godzin. A, że chłopaka jest ciężej przekonać do czegoś, częściej również kończy się to śmiercią. Dziewczęta natomiast na początku dążą do wyrzeźbienia ciała. Zaczynają dbać o formę, jednak ciężej im idzie w walce z kilogramami niż chłopcom, ponieważ jest różnica w ogranizmach. Młodzi zakładają różne grupy proklamujące wychudzone sylwetki. Obsesyjnie dążą do szczupłej figury.

Więcej w czasopiśmie przyrodniczym - Wszechświat

Medyczne zastosowanie marihuany.

Prof. dr hab. Jerzy Vetulani

Konopie indyjskie – to rośliny zawierające kanabinole, występuje w nich THC – tetrahydrocannabinol, składnik psychoaktywny. Marihuana najczęściej uzyskiwana jest z liści, a stosowana była w medycynie od tysiącleci. Wzmianki o konopi możemy odnaleźć w zapiskach neolitycznych, stosowane w Chinach, Indiach i Mezopotamii.

A co z uzależnieniem? Jak to naprawdę jest?

Uważa się, że czysta konopia sama w sobie nie uzależnia, winny jest czynnik dodawany do marihuany np. metamfetamina, która jest dodawana przez dilerów chcących zwiększyć zyski. Dlatego marihuana jest niebezpieczna.

Czy marihuana szkodzi?

Uszkadza funkcje motoryczne i poznawcze,
W hipokampie w mózgu uszkadza procesy pamięciowe,
Utrzymuje się długo we krwi.
Powoduje, że schizofrenia ujawnia się wcześniej u osób z genotypem VAL/VAL ale nie jest jej przyczyną,
Powoduje zespół amotywacyjny ( problemy z koncentracją, skupieniem uwagi, fatalny wpływ na postępy w nauce, choć odwracalne),
Zaburzenia motoryczne

Tak było kiedyś.

Pierwsze informacje pisane pochodzą z Chin XXVIIw. p.n.e. na początku wykorzystywane do produkcji lin, płótna, włókien, oleju, stosowano go, jako środek przeciw bólowy. Starożytni Egipcjanie używali tej rośliny przy schorzeniach stóp i oczu, a także na hemoroidy. Hindusi uważali ją, jako świętą roślinę zwalczającą zło, (kłopoty zdrowotne i duchowe). Grecy stosowali terapie grupowe, używali łaźni parowych z marihuaną. Polecany, jako lek przeciwko tasiemcom, krwawieniu z nosa. Zachodnia część Europy nie znała leczniczego zastosowania konopi do końca XVIII w. Dopiero William O’Shaughness irlandzki doktor zapoznał się z nią w czasie praktyki w Indii. Podczas badań w Wielkiej Brytanii odkrył szereg zastosowań (leczy spastyczność mięśni, ból, wymioty i biegunkę). Dzięki temu odkryciu w USA odbyła się pierwsza konferencja, która zatwierdziła lecznicze zastosowanie. Od teko czasu marihuana była sprowadzana w ogromnych ilościach, do czasu, kiedy na rynek, jako środek przeciw bólowy wprowadzono aspirynę. Urząd do Spraw Żywności i Leków (FDA) w USA w 1906r. zabronił sprzedaży patentowych leków zawierające preparaty z konopi.W ciągu lat 20 i 30 narastała obsesyjna kampania przeciw marihuanie. Mimo tego świat medyczny nadal pamięta o leczniczych właściwościach. W 1980 roku przypomniano sobie o konopiach, zaczęto prowadzić nowe badania skupiające się na zastosowaniach preparatów przede wszystkim w chorobach powodujących wyniszczenie( AIDS, anoreksja) oraz prowadzących do spastyczności. Prace rozwijały się coraz bardziej, surowość stosowania marihuany łagodniała, obecnie akceptowane jest używanie marihuany do celów medycznych, (w krajach zachodnich).

Obecne zastosowanie medyczne marihuany:

Anoreksja - marihuana zwiększa apetyt i pobieranie pokarmu. Receptor CB1 odgrywa dużą rolę ośrodkowej regulacji łaknienia, obwodowym metabolizmie oraz regulacji wagi ciała. Anoreksja wynikająca z chorób wyniszczających, chemoterapii lub zaburzeń psychicznych.
Nudności i wymioty- preparaty mają działanie przeciwwymiotne, stosowane przy nudnościach wywołanych chemioterapią nowotworów.
Astma - oskrzela rozszerzają się po kilku minutach od inhalacji marihuany, ma działanie bronchodylatacyjne zwiększa przepustowości dróg oddechowych. Od dawna była stosowana w postaci ziół do palenia i dymu do inhalacji.
Stwardnienie rozsiane- u pacjentów stosowana jest, aby zapobiec bólowi związanego ze spastycznością. Łagodzi też spastyczność występującą po wylewach i uszkodzeniach rdzenia kręgowego. Dla chorych cierpiących na ciężkie spastyczności dostępny jest preparat w aerozolu Sativex zawierający śladową ilość wyciągu z konopi indyjskich. W Polsce dopuszczona dopiero w 2012 roku, wypisywany na specjalne różowe recepty. Niestety lekarze nie chcą go przepisywać, a pyzatym jest bardzo drogi.
Osteoporoza – pobudza komórki do tworzenia masy kostnej.
Jaskra – rozszerza naczynia oka, hamuje degeneracje siatkówki.
Bóle – hamuje szlaki bólowe, bóle nowotworowe, nerwobóle.
Choroby nowotworowe – hamuje niektóre nowotwory.
A także w stwardnieniu zanikowym bocznym, depresji, schizofrenia, padaczka, zespół stresu pourazowego, Choroba Alzheimera, Aids, Choroby Parkinsona, Huntingtona, w immunologii,

Istnieje wciąż wiele ludzi przekonanych że używanie konopi jest złem, za które należy surowo karać. Jednak jak mówi prof. Jerzy Vetulani, czy jest sens, aby ludzie bardzo cierpiący nie mieli dostępu do medycznej marihuany?

Gdy o wiele silniej uzależniajace leki tj. morfina, barbituran, opioid sa lekami legalnymi.

Więcej w czasopiśmie przyrodniczym - Wszechświat